skip to navigation skip to content

Dohok, Christian: A woman builds her home

0:00
Transcribed by Source Speakers
Dorota Molin Lourd Hanna fieldwork -

Transcription

Translation

ʾana šәmmi Madlèn=ile,ˈ brat Pattu Nagàra.ˈ šәmmət babi Hòrmәs.ˈ šәmmət yәmmi Làyya.ˈ ham šәmmət babaḥ hàm Hormәs.ˈ ʿumri tmani u-ʾarbà šәnne=le,ˈ ʾarba,ˈ xamša.ˈ yaʿni ṛàbθa=iwan laywan hәnna...ˈ zùrta, ʾe.ˈ
ʾәθwa xa naša ʾәθwale ṭlaθa bnàθa.ˈ màlka wewa.ˈ ʾәθwale ṭlaθa bnaθa.ˈ qәmle xa qam-yawәlla ta brāt malka xa ta brāt wazìr.ˈ pәšla ʾay zùrta.ˈ ʾe.ˈ pәšla xә̀kla.ˈ xә̀kla.ˈ pəšle bə-mara bàbaḥ,ˈ xazəx ʾàti măni b-gawrat.ˈ’
k-əmra kut hawe rә̀zqi.ˈ k-imər qay?ˈ mằni k-iwәð hәnna?ˈ k-imər ʾani pәšlay bàyθa u-kud xa ʾәtte bayθa u-zangī̀n =ilay.ˈ k-imərra,ˈ qay,ˈ mằni k-iwәð bayθa?ˈ baxta ʾәn gàwra?ˈ k-imәr ṭalaḥ.ˈ k-әmra bàxta.ˈ
k-imәr də̀x k-uða baxta?ˈ ʾani gweray tərwe zangī̀n,ˈ xa ʾәbrət wazira xa brunət qàḍi.ˈ ʾati madam merax faqī̀r=lay,ˈ bàxta k-uða bayθa,ˈ waʿduθa hoya b-yawәnnax ta xa faqìra.ˈ
tuxmә̀lla,ˈ k-əmra ʾay... yaʿni ʿadòle=le babi.ˈ b-awәð hàdax.ˈ qamayθa ʾәθwa... mnaqšìwa.ˈ qәmla mì wәðla?ˈ šqәlla xakma ḥàzna ʾәθwala gu beθa,ˈ xa ʾarba xamša meter hadax u-xakma sènti, u-xakma xmaṭa, xmaṭàθa.ˈ
mere ʾana mapqәnnax bas daryat ʿabàya b-rešax u-napqat ʾaxòp.ˈ xazәx dә̀x b-awðat bayθa.ˈ b-yawәnnax ta xa faqìra.ˈ’ là muḥkәla.ˈ k-imәr bas b-ʿabàya hәnna b-zàləx.ˈ
qәmle zәlle mere ta hәnna,ˈ ta xuḷàma,ˈ xa ʾәṣṛa yomàne hatxa,ˈ k-imәr xuḷàma! k-imәr mì?ˈ k-imәr si l-màydan,ˈ si xzi ʾema ʾiθ faqìra,ˈ bas là hawe raba.ˈ yaʿni zòra hawe,ˈ la hawe hә̀nna.ˈ xzi mằni=le faqira,ˈ yaʿni g-maθe qàyse.ˈ
qamayθa g-maθewa qàyse.ˈ hatxa g-maθewa d-ʿayšiwa mən mi māθèwa.ˈ k-iziwa l-qayse gә-mzabnìwalay.ˈ
xzele xa qәṣṣa jwànqe=le hatxa xaʾa.ˈ qam-xāzèle.ˈ k-imәr hayyu! màlka bәqrayux.ˈ’ k-imәr bàba,ˈ ʾana mì kәbe malka mәn-ni?ˈ ʾana xa naša faqìra,ˈ jәlli jìqe,ˈ ʾana mì kәbe mәnni?ˈ là k-iθәn.ˈ
k-imәr ‘hàyyu! ʾən malka... yaʿni ʾibux ʾamrәt là?’ k-imər ‘là.ˈ’ ‘p-qaṭè rešux! kəbe štàwe.ˈ’ qam-māθèle brona.ˈ qam-xāzele b-srubar u-ḥàle.ˈ
k-imər ‘hàyyu!’ k-imər ‘mà?’ k-imər ‘ʾay bràti qam-yāwәnna ṭalux.ˈ’ k-imər ‘ʾàna?ˈ daxi xa naša faqìra?’ k-imәr ‘ʾana meri ʾay brati wilali ṭàlux.ˈ’
qәmla brata šmèla.ˈ là ʾiðele babaḥ.ˈ u-šqәlla ʿabaya wәðla hàdax.ˈ
k-imər,‘sì,ˈ xazəx ʾәn wәðlax bàyθa.ˈ xaθwaθax kulla gweray zangī̀n,ˈ bàxta k-uða.ˈ gàwra k-iwәð bayθa.ˈ xazəx ʾàti ʾibax ʾawðat bayθa,ˈ b-awðat bàyθa.ˈ’
qәmla mì wәðla?ˈ mì wәðla?ˈ qәmla zә̀lle... qam-šaqlale u-zә̀lla.ˈ k-әmra‘tu ʾamrannux! da ʾana qam-yāwәlli bàbi,ˈ ḥāl ḥawal qәṣṣi hàtxa=yla.ˈ bas mor daha ʾana... là-k-šaqlәtti.ˈ mor waʿdùθa hawya,ˈ ma d-ʾamrànnux,ˈ ʾàwðәt b-xàbri,ˈ ʾana p-šaqlànnux.ˈ da-ha là-k-šaqlannux.ˈ’
k-imər ‘waʿduθa ʾustàtti.ˈ’ yaʿni ʾiðèle,ˈ ʾiðèle ʾawa.ˈ ‘ʾuʾustatti mà d-amrat b-ʾoðәn b-xàbrax.ˈ’ k-ərma ‘də-štàwe.ˈ’ qəmla b-ay ʾəddana qam-ʿadlala qupràna wewa ma t-wewa.ˈ qam-ʿadlala qam-ʾawðàla.ˈ qəmla deθər yoma qèmla.ˈ qam-faṣlale ʾan hənna... xàzna.ˈ qəmla tula b-naqòše.ˈ mnoqəšla xàkma.ˈ k-əmra ‘se mzàbənnay!’ zəlle mzubnìle.ˈ
mnuqəšla xa dasta xə̀rta,ˈ ‘si mzàbenna.ˈ’ mzubə̀nnay.ˈ ‘se swun xàzna!’ zwə̀nne.ˈ ‘se zwun xa xmàṭa.ˈ’ qam-malpàle kul məndi.ˈ qam-ʾawðila xa...ˈ xa hәnna... bàyθa.ˈ
k-əmra dә ‘sì!ˈ’ k-imər-a ‘mì?ˈ’ k-әmra ʾati xzi mà d-ʾamrannux,ˈ babi hàtxa mere.ˈ k-imər ‘waʿdùθa,ˈ mà d-ʾamrat...ˈ k-imәr waʿad ʿàrabi k-imәr mà d-ʾamrat,ˈ hàdax.ˈ’
k-әmra,ʾiθ xakma šaxṣìyye,ˈ mux danna naše ṛàbe u-ʾani hatxa naše rabe yatwi g-čayxàna,ˈ g-maḥke xabṛanət ʾàqle.ˈ là-g-maḥkay maḥkyaθət maḥšum dət hәnna... dət ʾanni... la,ˈ yaʿni,ˈ la basìme,ˈ mәn dani sarsariyye u-ḥàle hәnna.ˈ
xa k-imәr ʾana hatxa u-xa ʾànna,ˈ măni k-iwəð bàyθa.ˈ u-xәnna k-imәr kùl məndi u-xa k-imәr hàtxa—kul mәndi b-lәbbət naša basìma.ˈ xaʾa k-imer‘k-iðәt ʾiman=ile lәbbət naša basìma?ˈ
k-imәr ‘màha?’ ‘gu bàyθeḥ,’ k-imәr. ʾayi mәṣәθle.ˈ k-imәr ‘lәbbət naša basima gu bàyθeḥ=ile.ˈ’
ʾayi ʾegət xere mәṣәθle qam-māxele xa zәṛa čәllàqa.ˈ k-imər ‘mì d-hәnna,ˈ màṣәθ?’ k-imәr ‘là,ˈ ʾustàði,ʾay dukθa wewa bә-xyàka,’ k-imər.ˈ ‘ʾana-ši fәtli hatxa qàmux.ˈ’
qam-ʾarele ʾay xàbra,ˈ gu pàθeḥ,ˈ u-qam-gāṛәšla naθeḥ.ˈ qam-hәnnәlle,ˈ qam-māxele b-xa zәṛṛa čәllàqa.ˈ ʾay paθeḥ smә̀qla m-xa zәṛṛa čәllàqa,ˈ ʿàpu,ˈ qam-maxèle ʾәlle.ˈ ‘mì d-maṣoθe?ˈ ˈ’
‘la ʾustàði,ˈ har hàtxa...’ k-imәr.ˈ dә ‘sì!’ qәmle zә̀lle.ˈ θele l-bayθa là muḥkele.ˈ k-әmra ‘zә̀llux?ˈ zә̀llux ḥale?’ k-imər ‘è,ˈ b-izàla=wən,ˈ holay maḥkoye ḥal ta gyànay.ˈ’ k-əmra ‘štàwe.ˈ’
pәšla xa yoma u-tre ṭlàθa,ˈ hole b-izala xazele šula.ˈ k-әmri ‘hu! ba màlka,ˈ hole ʾiθ xa ḥàywan,ˈ hole ʾәrya ṃàye.ˈ ʾәrya max d-karmàne,ˈ ḥàywan ʾәrya ʾan ṃaye.ˈ max sә̀kra=le,ˈ ʾә̀rye,ˈ lelu bә-šwaqa ṃàye,ˈ bə-zala l-karmàne.ˈ’
k-imər ‘dә̀xi?’ k-imər ‘lelu bә-šwàqa,ˈ zala l-karmàne.ˈ’ k-əmri ‘ma! kud ʾay zala qaṭә̀lle ʾaw ḥàywan,ˈ malka b-yawәl ʾawqa lìre.ˈ ʾawqa pàre,ˈ lìre b-yawәlle.ˈ’ u-qәmlay bә-qraya bə-mara hàtxa.ˈ ʾawa šmèle.ˈ
zәlle k-imər ‘ʾustatti,ˈ ʾustàtti!’ k-әmra ‘màha?’ k-imәr ‘ʾitù! daha p-pešax zàngin.ˈ’ k-əmra ‘gu mì p-pešax zangin?ˈ’
k-imәr ‘ḥal ḥawal d-malka hàtxa=yle,ˈ bas mi=la?ˈ bère=la,ˈ ʿamùqta=la bere.ʾәn ʾay bere b-ʾawri gàwaḥ,ˈ b-yaṣrìle ʾe xarta dìyyeḥ,ˈ kamara diyyeḥ b-yaṣrìle.ˈ ʾәn mәθle,ˈ b-garšìle u-ʾәn ʾawe ṣàḥ ši,ˈ hàm b-garšile.ˈ dәx t-hàwe.ˈ hàtxa pәšla.ˈ malka b-yawәlle ʾàwqa.ˈ’
‘k-әmra dә ‘si qrile ʾaw naša d-mere ṭàlux.ˈ’ zәlle qam-qārèle ʾaw naša.ˈ k-imər dә ‘hàyyu,ˈ hola ʾustatti bә-qràyallux,’ k-imər.ˈ k-əmra ʾana ʾay da b-aθe ʾayi mә̀nnux,ˈ xòni, k-əmra ṭaleḥ.ˈ yaʿni, mera xòni.ˈ ‘b-aθe mә̀nnux,ˈ bas k-әban làššeḥ.ˈ ʾәn hawe mìθa,ˈ ʾәn hawe ṣàḥ,ˈ màθәtte ṭali,ˈ šmèlux?ˈ ’
k-imər ‘dә̀xi hadax?’ ‘daha b-yawәtte ʾawqa pàre.ˈ hole bə-myàθa.ˈ balki mә̀θle,ˈ ʾan pare d-šaqlannay ṭàli=way.ˈ’ k-imər štàwe.ˈ’
qәmle zә̀lle,ˈ holay ʾibe ʾәsrì naše.ˈ k-əmri ‘mằni b-napәl gu day bere?’ k-imәr ‘ʾana.ˈ’ ‘dә̀xi ʾati?’ k-әmri. qә̀mlay,ˈ qam-ʾārele u-yaṣrile.ˈ qam-šaytile gu bera ʾamùqta.ˈ šaytile gu ʾay bere,ˈ raḥuqa m-axxa ʾalpì naqle.ˈ
tama-š màθa=ila,ˈ là-kyan mi=la.ˈ kullay holay hatxa—kullay raḥuqa m-àxxa—kullay yale zore d-màlke,ˈ hole qṭiʾe rèšay,ˈ hole šәklay dәrya tàma.ˈ
‘’u ho!’ k-imәr ‘xzi ʾamrә̀nnux,ˈ’ ḥàywan.ˈ k-imər ‘ʾana nàša weli,ˈ pәšli max hә̀nna.ˈ k-iwәt bə-xzàya.ˈ’ yaʿni raḥuqa m-àxxa,ˈ k-imər, ‘ʾaya ʾaṣәrta ʾayya dukθa pәšla ṭàlux,ˈ ʾìla,ˈ pә̀šla.ˈ ʾәn ʾiðèlux šarṭ dìyyi,ˈ waʿdùθa,ˈ ʾàti njәḥlux.ˈ ʾәn là ʾaθe,ˈ rešux pəšla ḅàne. ˈ
k-imәr ‘ya ḥàywan,ˈ mà d-kәbәt,ˈ mù ʾegәt...ʾәn dinət ʾàlaha,ˈ wiðaḥ hә̀nna,ˈ šàrṭ diyyux,ˈ ʾәn ʾawðә̀nne,ˈ njә̀ḥli.ˈ u-ʾәn là ši,ˈ šud màyθәn.ˈ’ k-imәr ‘ʾè.ˈ’
ʾәθwa ṭliba u-ṭlә̀bta ši,ˈ we wiðe hàtxa,ˈ ham ʾani way yṣìre.ˈ ʾani hatxa pṣә̀xlay gu dayi jwanqa,ˈ hole bə-θaya hàtxa,ˈ hatxa hole maḥkòye.ˈ k-imәr ‘lәbbət naša gu mì=le basima? gu kabàbe,ˈ gu bәryàne,ˈ kubebe dìqe?ˈ’
k-imәr ‘là.ˈ’ k-imәr ‘lәbbәt naša gu bàyθeḥ.ˈ’ ‘də̀x gu bayθeḥ?’ ‘ʾәn lәbbux hawe basima gu bàyθux,ˈ bàxtux,ˈ ʿayál dìyyux,ˈ ʾәn lәbbux basìma,ˈ lәbbət naše basìma.ˈ’ k-imәr ‘mihi?’ npәxle,ˈ npәxle,ˈ npә̀xle. k-imər ‘mdaglə̀tti!ˈ’
k-imər lәbbәt naše gu dani basìma,ˈ gu beθət nàša.ˈ’ ṭlaθa ge mere—maḥšum mәnnàwxu—bqèle ʾaw ḥeywan.ˈ ʾegət bqèle ʾaw ḥaywan,ˈ ṃaye zә̀llay.ˈ ṃaye zә̀llay.ˈ
ṭliba u-ṭlәbta=š wewa ṣiray.ˈ ham ʾanay pәšlay bə-xpàra. k-imәr ‘šqulun,ˈ mḷáwloxun pàre,ˈ u-mà dət k-әbutu.ˈ qәmle šqәlle qam-maḷele ʾә̀bbeḥ.ˈ qam-maḷele u-hwәlle ta dan xәnne šì.ˈ qәmlay là-ybay garšile.ˈ ʾegәt qam-garšìle,ˈ zәllay mara ta màlka.ˈ k-əmri ‘malka! ‘ṃaye θèlay.ˈ xaʾa hàtxa wәðle.ˈ’ k-imər ‘màθawle ʾaxxa!ˈ’
qәmlay pθәxlay ṃaye zәllay,ˈ u-ʾawa zәlle ʾan pare qam-yāwәllay ta ta ṭlәbteḥ,ˈ štàwe.ˈ qәmla zәlla mə̀nne.ˈ k-imәr ‘ʾayya ʾawqa ši ṭàlux.ˈ’ k-imәr dә ‘yaḷḷa,’ də ‘tù.ˈ xazәx màni b-awәð bayθa.ˈ
‘pәšlay xa ʾәsrà yomane.ˈ dә ‘qu! si maθi xa muxwàθoxun,ˈ xa banàya,ˈ mhàndәs,ˈ mhandәs handәsla ʾay ʾằra.ˈ’ ’e,ˈ qam-zāwәnna,ˈ zwәnne ʾằra.ˈ’ u-qam-mhandәsila u-qam-maʿmәrila qàsṛa,ˈ bә̀š mәn daw malka,ˈ k-imər bә̀š ʾawwa ʿali mәn daw d-màlka.ˈ
qәmle qam-maʿmәrila u-ʾayi yala pәšle jwanqa yoma to yòmaˈ u-ʾayi ṭlәbta=š k-əmra là k-šaqlannux ḥәl babi...ˈ ʾana dә̀x p-šaqlannux?ˈ dət yaðe măni k-iwәð bàyθa.ˈ’
ʾәn baxta hawya ʾàqәl,ˈ baxta g-malpa gàwra.ˈ yaʿni lèwan mara gawṛa layweʾàqәl,ˈ bas baxta ʾәn hawya ʾàqәl,ˈ marxәša gàwra,ˈ hawe tafàhәm b-raxәš šùlay.ˈ b-raxәš bayθa p-payәš tafa-hum buxðàðe.ˈ ʾәn baxta là ʾawða bayθa,ˈ zәlle bàyθa.ˈ lela hatxa bròni?ˈ’
hemәn qәmla muʿmera bayθa u-wә̀ðla.ˈ k-әmra ‘xzi ʾamrànnux.ˈ’ k-imər ‘mì?’ k-əmra ‘daha b-awðan ʾixàla,ˈ u-b-awðan ʾixala,ˈ daha ʾədyu u-ṣapra b-awðan ʾixàla.ˈ
u-ʾati zalux kәb màlka.ˈ xzi ʾamrànnux.ˈ malka,ˈ babi ḥal u-ḥawal hàtxa=yle.ˈ ma d-iyat mә̀rta,ˈ yaʿni b-xàbrax pәšle way.ˈ ‘k-imər ‘è.ˈ’
‘si kәb màlka.ˈ’ u-xәple u-msele u-pәšle jwànqa,ˈ xa zәṛṛa jwànqa.ˈ ‘tu qameḥ,ˈ ʾәgәt qayәm malka: “ha jwanqa mì wət ʾәθya?”
‘mur ṭàleḥ “ba ʾana xa naša nuxràya=ʾiyәn,ˈ hun ʾәθya gu dayi ʾàθrux,ˈ ha,ˈ d-yaðәt yaʿni yaðәt xa ganawùθe=la,ˈ xa qṭàle=la,ˈ d-yaði ʾәttux naše nuxràye,ˈ yaʿni d-ʾaθe hawar dìyyi.ˈ’
xzi, xzì,ˈ xzay mà ʾaqәl! ’e.ˈ ‘hàtxa murre! ṣapra wət ʿzima gebi d-yaðәt ʾiθәn hәnna naše nuxraye gawәt ʾàθrux.ˈ’ har ʾati u-ma xət ʾiθ hənna dìyyux,ˈ xuḷàmux u-xəddàmux.ˈ xuḷàmux yaʿni,ˈ gùre.ˈ’
k-imər ‘štàwe.ˈ’ hemən qəmle zəlle məre ṭaleḥ. k-imər ‘bro-ni,ˈ štàwe.ˈ ʾiðeli wət ʾàxxa u-ḥàle,ˈ də̀xi.ˈ’
k-imәr ‘la,ˈ wət ʿzìma,ˈ là-g-bare ʾustaði... hole màra,ˈ yaʿni garag, gàrag ʾaθәt,ˈ ʾati u-xuḷamwàθux,ˈ ʾaθutu saʿa b-ʾàwqa.ˈ’ k-imər ‘štàwe.ˈ’
qәmla mrәmla gyànaḥ,ˈ wәðla ʾixalane ʾaškā̀l,ˈ ʾalwā̀n.ˈ qam-ʾawðale ṣәfra qam-hәnnàle.ˈ ʾè.ˈ θela ʾay xә̀rta,ˈ zәllay xulàme,ˈ zә̀llay.ˈ θele ʾawa xәnna malka u-xuḷamwaθeḥ θèlay.ˈ qәmlay qamәḥ.ˈ
ʾawa piša čardaṣàli.ˈ jwanqa piša u-julleḥ kàšxa.ˈ max la p-payәš max qamàyθa,ˈ b-zale b-maθewa qàyse.ˈ qam-ʾawðale màlka,ˈ pәšle hàtxa.ˈ
u-ʾaya θela lwәšta šal u-šàppәk.ˈ hàm ʾaya lwәšta šal u-šàppәk,ˈ ʾaya.ˈ hola lwәšta šal u-šàppәk.ˈ la k-iðe d-ʾila bràteḥ.ˈ muθelay ʾixala u-drelay u-wә̀ðlay.ˈ qamayθa ʾәθwa massìne.ˈ laθwa ḥanafiyyàθa way.ˈ’è.ˈ qәmle zәlle xә̀lle.ˈ k-әbe mxallәl ʾiðàθeḥ.ˈ qәmla šqilala massina u-qam-šaqlàla ʾaya b-ʾiðàḥ.ˈ ʾay bràteḥ,ˈ hola lwәšta šal u-šàppәk.ˈ
k-imәr ‘là,ˈ baxt d-ʾalàha.ˈ ʾati yaʿni dә̀xi?ˈ ʾati yaʿni ʾaw zәṛṛa hәnna u-ḥal ʾàti.ˈ mšadәr xuḷàmux.ˈ’ qam-šaqlala kafìyaḥ.ˈ ʾegət xère,ˈ kәple rèše.ˈ k-imər ‘ʾàyat,’ k-imər ‘ʿàdәl=iwat,ˈ ʿàdәl.ˈ yaʿni bàxta k-uða,ˈ k-uða bàyθa.ˈ
b-ʾәddàna qəmle mšudere xuḷamwàθa.ˈ də ‘sawqu sawu maθu xa dahola u-ẓùṛna.ˈ’ šawʾà yomane dahola u-ẓəṛna wәðlu daʿwa ṭàleḥ.ˈ qәmlay.ˈ qəmlay way wәðlu daʿwa ṭàleḥ,ˈ hà,ˈ u-qam-barxilay l-uxðàðe.ˈ
m-tama θèli,ˈ mәθeli ṭḷaθa xabùše,ˈ xa ta Màdu,ˈ xa ṭaḷi u-xa ta d-mera ḥakkòθa.ˈ ʿàdәl=ila?...ʿàdәl wela?ˈ ṭḷaθà xabuše,ˈ xa ṭali xa ta Màdu,ˈ xa ta d-mere ḥakkòθa.ˈ



show raw texts